Forum konsumentów

Forum Konsumentów jako reprezentant interesów, praw i wolności konsumentów popiera Dyrektywę KE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, która jest częścią Europejskiego Zielonego Ładu.  Zwracamy jednak uwagę na konieczność uwzględnienia istotnych uwag po stronie biznesu, aby finalnie ewentualne trudności/koszty nie zostały przełożone na odbiorcę końcowego–konsumenta. Każdego roku w zbyt dużych opakowaniach do polskich konsumentów dostarczanych jest ponad 40 mln m3 powietrza.[1] Aż 82% konsumentów chce, by towary kupowane w sklepach były w mniejszych opakowaniach. 43% ankietowanych Polaków deklaruje natomiast wprost, że zbyt duże opakowanie często zniechęca do ponownego zakupu produktu.

Implementacja dyrektywy w kontekście presji i wymogów, jakie są coraz częściej nakładane na konsumentów, byłaby dla nich sygnałem, że biznes i decydenci również podejmują działania w trosce o środowisko między innymi poprzez zapewnienie możliwości ponownego użycia opakowań, minimalizacji zbędnej, pustej przestrzeni w opakowaniach, ograniczą pakowanie produktów w zbyt wiele opakowań oraz zapewnią zrozumiałe etykiety wspierające prawidłowy recykling.

Zdaniem Forum Konsumentów wdrożenie zmian w Dyrektywie KE o opakowaniach i odpadach opakowaniowych jest istotne dla konsumentów przede wszystkim z 2 powodów:

            1. Konsumenci nie chcą mieć wrażenia przepłacania za dany produkt ze względu na nieproporcjonalne, za duże i pełne pustej przestrzeni opakowanie. Co więcej, brak poczucia marnowania materiałów przez sprzedawcę może być dla konsumentów zachętą do podejmowania zachowań proekologicznych. Synergia działań to podstawa.

            2. Konsumenci potrzebują zrozumiałych i ujednoliconych oznaczeń/etykiet wspierających prawidłowy recykling. W tym celu niezwykle ważne jest wykorzystanie tkwiącego w użytkowanych przez konsumenta urządzeniach potencjału. Dzięki smartfonom w każdej kieszeni możemy bardzo łatwo uzyskać (np. za pomocą kodu QR) kompleksowe informacje o danym produkcie w języku konsumenta, jednocześnie oszczędzając papier na opasłe etykiety i miejsce, jakie zajmują na opakowaniu. 

Jednym z głównych celów Dyrektywy KE jest zmniejszenie ilości odpadów między innymi poprzez ograniczenie pustej przestrzeni w opakowaniach. Często konsumentom dostarczane są produkty zapakowane w nadmiernie dużych opakowaniach, co prowadzi do generowania większej ilości odpadów i zwiększenia obciążenia środowiska. Nowe przepisy mają nałożyć na sprzedawców internetowych obostrzenia dotyczące pakowania produktów w często za duże pudełka pusta – przestrzeń w paczkach będzie mogła stanowić maks. 40 proc. ich objętości. Ponadto proponuje się wyeliminowanie niepotrzebnych plastikowych wypełniaczy. Ważne, aby w procesie legislacyjnym uwzględnić perspektywę biznesu i wspólnie wypracować najlepsze rozwiązania.

 

W odpowiedzi przedsiębiorcy e-commerce proponują, aby zgodność z wymogiem ograniczenia pustej przestrzeni w opakowaniach była osiągana poprzez średnią ilość pustej przestrzeni mniejszą od 40% dla wszystkich przesyłek wysyłanych przez danego przedsiębiorcę na danym terenie (np. w całej UE). Ich zdaniem zgodność z wymogiem maksimum 40% pustej przestrzeni powinna być udokumentowana poprzez pomiar pustej przestrzeni na jedno opakowanie, ale całkowity i łączny cel powinien być osiągnięty w stosunku do wszystkich przesyłek dostarczanych przez przedsiębiorstwo.

Ponadto handel internetowy za zasadne uznałby zwolnienie z wymogu 40% pustej przestrzeni dla małych opakowań oraz opakowań wielokrotnego użytku. Takie opakowania, ze względu na ich specyfikę, nie mogą być dalej zmniejszane pod względem rozmiaru i wagi, bez utraty swojej funkcjonalności. Szczególne znaczenie również ma konieczność zachowania miejsca na wymaganą prawem etykietę i naklejkę adresową. W tym kontekście pomocnym rozwiązaniem jest tzw. Cyfrowy Paszport Produktu, odsyłający konsumenta po szczegółowe informacje o produkcie (m.in. skład, pochodzenie, wpływ na środowisko, odniesienie do recyklingu czy utylizacji) za pomocą linku lub kodu QR.

Jednak, aby osiągnąć zamierzone cele, istotne jest uwzględnienie perspektywy konsumentów, zarówno podczas tworzenia, jak i wdrażania Dyrektywy KE, tak, aby wzmocnić ich pozycję i umożliwienie im odgrywanie pełniejszej roli w transformacji ekologicznej. Biorąc pod uwagę rzeczywiste potrzeby i możliwości konsumentów, możemy wspólnie osiągnąć bardziej efektywne i akceptowalne rozwiązania dla wszystkich zainteresowanych stron.

– Dyrektywa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych to kolejny krok w stronę ekologii i bardziej odpowiedzialnego działania. W tej drodze ważne jest jednak spójne i wspólne działanie legislatora, biznesu i konsumenta. Tylko tak zmiany mogą zachodzić trwale i skutecznie. Jeśli oczekuje się od konsumentów świadomego, codziennego działania to przykład takiego podejścia powinien być dla nich widoczny po drugiej stronie. Przykładem jest pakowanie produktów, które często zawierają w sobie dużo pustej przestrzeni, wiele zbędnych materiałów w środku (często plastikowych), co może wywoływać w konsumentach dysonans poznawczy i zniechęcać do zachowań proekologicznych – podkreśla Agnieszka Plencler, Prezeska Forum Konsumentów.

[1] Źródło: https://www.dssmith.com/pl/media/aktualnoci/2022/8/air-commerce